De naam De Erk komt van het Latijnse ‘arca’ dat kast of kist betekent en verwijst naar de sluis tegenover de hoeve die voor de waterhuishouding van Heerlen een belangrijke rol heeft gespeeld. Het water liep, als men het schot van de sluis had laten zakken, vanaf de Johannes XXIII-singel, via de Caumerbeeklaan naar de laag gelegen omgeving van het huidige (op heipalen gefundeerde) Grotius College. Daarna stroomde ‘Het Vlot’, ook wel ‘De Waterlooper’ genoemd, door open greppels en kanalen langs de Akerstraat in de richting van het centrum.
Deze fraaie hoeve, ooit ‘Boven de Poort’ geheten, is grotendeels opgetrokken in roodbruine baksteen rond een gesloten binnenplaats waar overblijfselen van vakwerk uit 1739 te vinden zijn. Vooral dit vakwerk maakt de hoeve karakteristiek. De strakke lijnen van de balken en de witgepleisterde vlakken lijken een introductie op de abstracte schilderkunst van Piet Mondriaan, die zijn realistisch werk begon met bewondering voor fraaie oude boerderijen.
Het bouwjaar weten we door een inscriptie op een houten balk boven een ingang die vroeger met het vakwerkdeel verbonden was: ‘Anno 1739 P. Pryden 27 Mey dit hvis staet in goode hant Godt bewaer dit vor fevr en brant’.
In 1780 werd er een schuur bijgebouwd. Boven de poort zijn muurankers met de tekst 1808 aangebracht, wat wijst op een verbouwing.
De ellipsboogpoort en segmentboogvensters met houten kozijnen, oren en ontlastingsbogen zijn bouwkundig gezien uit het begin van de 19e eeuw. In de periode 1972-1982 werd de hoeve op particulier initiatief gerestaureerd.
